priredio: Bratislav Prokić, jul 2022.
recenzija: dr Jovana Milić,
Metabolička klinika za HIV u Modeni – Italija
Kada početi sa terapijom za HIV?
Osobe sa HIV-om treba da započnu sa uzimanjem antiretrovirusne terapije (ART) što pre, odmah nakon postavljene dijagnoze HIV infekcije.
Koji testovi se rade pre propisivanja terapije za HIV?
Pre započinjanja sa antiretrovirusnim lekovima rade se testovi krvi: test koji pokazuje stepen oštećenosti imunskog sistema HIV-om (CD4+ T limfociti), kao i test koji meri virusno opterećenje u krvi (PCR HIV RNK), kao i testovi na druge polno prenosive infekcije, uključujući i virusne hepatitise, testovi koji ispituju funkciju jetre i bubrega i dr. Zajedno sa započinjanjem antiretrovirusne terapije, poželjno je uraditi i test rezistencije na antiretrovirusne lekove.
Šta pokazuje CD4 test?
CD4 test pokazuje broj CD4+ T limfocita u kubnom milimetru krvi. Normalan raspon ovih ćelija kreće se između 500 i 1500 u mm3. Budući da HIV koristi ove ćelije da bi se razmnožavao, njihov ukupan broj vremenom opada. Da bi se utvrdilo stepen oštećenosti imuskog sistema HIV-om, gleda se i procenat CD4+ T ćelija u odnosu na ukupan broj limfocita.
Šta pokazuje PCR test?
PCR test pokazuje virusno opterećenje, tj. viremiju, tako što detektuje broj kopija virusnih čestica u mililitru krvi. Ovaj broj je važan za određivanje terapije, kao i za praćenje daljeg toka lečenja HIV infekcije. Cilj je da se broj virusnih kopija svede i održava na nedetektabilnom nivou, ispod 50 kopija/mL krvi.
Da li sa lečenjem HIV-a sačekati da padne imunitet, odnosno broj CD4 ćelija?
Nekada se lečenje odlagalo do trenutka kada broj CD4+ T limfocita u mikrolitru krvi padne ispod 350, pa ispod 500. Ovaj pristup se primenjivao pre svega zbog neželjenih efekata lekova starije generacije. Danas, se savremena terapija dobro toleriše i lako uzima, što daje mogućnost da se sa lečenjem počne što pre.
Zašto je važno početi sa lekovima za HIV što pre?
Rano započinjanje sa antiretrovirusnom terapijom će očuvati imunski sistem (onih osoba koje su dijagnostikovane u ranoj fazi), ili dati šansu već narušenom imunskom sistemu da se oporavi. To će smanjiti rizik rane smrti, od teških bolesti koje su povezane sa AIDS-om, ali i od hroničnih bolesti.
INSIGHT START, objavljena 2015. godine, pokazala je da osobe sa HIV-om koje rano započnu sa uzimanjem antiretrovirusne terapije (odmah po dijagnozi, nezavisno od broja CD4+ T limfocita) drastično smanjuje rizik od AIDS-a, hroničnih bolesti (kardiovaskularne bolesti, hronična bubrežna insuficijencija, hronična insuficijencija jetre i kancer) i smrti.
Koliki je očekivani životni vek osobe sa HIV-om?
Životni vek osoba koje žive sa HIV-om je približan životnom veku ljudi bez HIV-a, pod uslovom da se HIV dijagnostikuje na vreme i odmah otpočne sa lečenjem, kao i da se osoba pridržava propisanog režima uzimanja lekova i da redovno obavlja zdravstvene preglede.
Da li lekovi za HIV imaju veze sa uzimanjem alkohola i droga?
Ne postoje interakcije između alkohola i antiretrovirusnih lekova (ART). Jače pijanstvo, međutim, može dovesti do propuštanja doze lekova. Ovo može dovesti do neuspeha lečenja. Droge mogu imati interakcije sa lekovima za HIV (najčešće sa lekovima ritonavir i kobicistat), tako što će umanjiti ili pojačati dejstvo droga ili lekova, što može dovesti do predoziranja.
Da li lekovi za HIV imaju veze sa uzimanjem suplemenata?
Neki suplementi mogu značajno smanjiti koncetraciju antiretrovirusnih lekova u krvi i dovesti do neuspeha terapije. Nadležni infektolog može utvrditi da li postoji interakcija između antiretrovirusne terapije i suplementa. Uz pojedine antiretrovirusne lekove i suplemenata treba napraviti razmak od dva sata. Uzimanje suplemenata u velikim dozama je štetno.
Da li postoje slučajevi u kojima osoba sa HIV ne treba da započne sa lečenjem?
U slučaju korišćenja lekova za lečenje pojedinih oportunističkih infekcija, ne savetuje se istovremena upotreba antiretrovirusne terapije. Ukoliko se osoba sa HIV-om suočava s psihološkim ili društvenim problemima koji otežavaju redovno uzimanje terapije, potrebno je u razgovoru s infektologom pronaći rešenje koje će pomoći pacijentu da što pre započne s terapijom.
Objavljeno uz podršku:
