Bratislav Prokić, april 2022.
Rizik od sticanja HIV-a zavisi od vrste izloženosti (kao što su deljenje igala ili seks bez kondoma). Neke situacije predstavljaju veći rizik od sticanja HIV-a od drugih. Stepen rizika je podatak da će se u nekim situacijama HIV infekcija preneti npr. jednom u 100 slučaja, ali se ne može znati da li će se infekcija desiti nakon jednog, petog ili devedesetog puta.
Ove procene rizika su informativnog karaktera i ne mogu da budu zamena za testiranje na HIV.
| Nezaštićeni analni seks | Procena rizika |
|---|---|
| Receptivni analni seks sa ejakulacijom (pasivna uloga) | 1,43% (jedan u 70) |
| Receptivni analni seks bez ejakulacije (pasivna uloga) | 0,65% (jedan u 154) |
| Insertivni analni seks kod obrezanog (aktivna uloga) | 0,11% (jedan u 909) |
| Insertivni analni seks kod neobrezanog (aktivna uloga) | 0,62% (jedan u 161) |
| Analni seks sa osobom sa HIV-om koja ima nemerljivu viremiju | 0% |
| Nezaštićeni oralni seks | Procena rizika |
|---|---|
| Pružanje oralnog seksa usta-penis (fellatio) | 0% do 0,04% (1 u 2 500) |
| Primanje oralnog seksa usta-penis (fellatio) | 0% do 0,005% (1 u 20 000) |
| Primanje ili pružanje oralnog seksa usta-vagina (cunnilingus) | zanemarljiv |
| Primanje ili pružanje oralnog seksa usta-anus (anilingus) | zanemarljiv |
| Oralni seks sa osobom sa HIV-om koja ima nemerljivu viremiju | 0% |
| Nezaštićeni vaginalni seks | Procena rizika |
|---|---|
| Vaginalni seks vagina-penis (sa inficiranog muškarca na ženu) | 0,08% (1 u 1234) |
| Vaginalni seks vagina-penis (sa inficirane žene na muškarca) | 0,04 (1 u 2380) |
| Vaginalni seks sa osobom sa HIV-om koja ima nemerljivu viremiju | 0% |
| Sa inficirane majke na dete | Procena rizika |
|---|---|
| Na dete sa majke koja nije na antiretrovirusnoj terapiji (ART-u) | 25% (jedan u 4) |
| Na dete sa majke koja je otpočela sa ART-om 2 nedelje pre porođaja | 0,8% (jedan u 125) |
| Na dete sa majke koja je na ART i ima nemerljivu viremiju | 0,1% (1 u 1000) |
| Putem krvi | Procena rizika |
|---|---|
| Deljenje pribora za injektiranje droga | 0,67% (jedan u 149) |
| Povreda ubodom igle sa kontaminiranom krvlju | 0,24% (jedan u 417) |
| Transfuzija krvi sa kontaminiranom krvlju | 92,5% (9 u 10) |
Od čega još zavisi stepen rizika od prenosa HIV-a?
Pored vrste izloženosti stepen rizika zavisi i od koncentracije virusa u telesnim tečnostima (krv, sperma, majčino mleko). Ona je veća u ranoj (akutnoj) i u kasnoj fazi HIV infekcije i tada će se HIV lakše preneti. Rizik je značajno veći ako postoji prisustvo drugih polno prenosivih infekcija, poput sifilisa.
Koji faktori mogu smanjiti rizik od prenosa HIV-a?
Faktori koji mogu smanjiti rizik od prenosa HIV-a su upotreba kondoma ili/i PrEP-a (profilakse pre izlaganja), muško obrezivanje, korišćenje antiretrovirusne trerapije. Nijedan od ovih faktora nije uzet u obzir u procenama prikazanim u tabeli.